با توجه به گسترش رسانه های جمعی و به تبع آن الگو پذیری اقشار مختلف جامعه و بالاخص کودکان و نوجوانان از این رسانه ها و تاثیر انکار نشدنی مجموعه ای از این رسانه ها به ویژه تلوزیون ، ماهواره و اینترنت لزوم ارائه برنامه ای هدفمند برای تبیین و ترویج فرهنگ دینی و اشاعه مظاهر دین داری به ویژه نماز و حجاب  به شدت احساس میشود در حال حاضر که شاهد اقدامات برنامه ریزی شده ی دشمنان اسلام در داخل و خارج از کشور و سرمایه گذاری عظیم لابی های صهیونیستی بر روی شبکه های ماهواره ای و تلاش شبانه روزی آنها به جهت شخصی و کم اهمیت نشان دادن امور مذهبی و گاها به سخره گرفتن و منفور جلوه دادن اعتقادات دینی و تلاش برای از بین بردن بنیان خانواده و ترویج انحرافات اخلاقی در بین خانواده ها لزوم تغییر رویه ی رسانه ی ملی برای ترویج و تبلیغ دین و مظاهر دینی به شدت احساس میشود.

تردیدی نیست که در دعوت و جذب کودکان و نوجوانان به نمازو حفظ حجاب ، باید به گونه ای عمل شود که احساس آزادی داشته باشند نه اینکه چنین تصور نمایند که مجبور به انجام فرائض دینی خود باشند. البته این به معنای بی توجهی و نادیده گرفتن آموزش اعتقادات و باورهای دینی نمی باشد. بلکه منظور آن است که کودک با میل و رغبت باطنی به انجام فرائض دینی گرایش پیدا کند.

تلویزیون، علاوه بر اینکه یک وسیله سرگرم کننده است، وسیله ای برای آموزش و یاددهی نیز می باشد به شرط آنکه اصول روان شناسی و شیوه های یاددهی متناسب با گروه های سنی باشد. در کشور ما تا پیش از فراگیر شدن انواع رسانه های جمعی از جمله تلویزیون، معمولا کودکان از دامن خانواده با فرائض دینی خود آشنا می شدند و به مرور زمان، برپایی آنها را بر خود واجب می دانستند اما باید پذیرفت که اینک با گذشته تفاوت پیدا کرده است. کودک در اجتماعی رشد می کند که با انواع وسائل ارتباطی مواجه بوده که هر کدام به نوعی بر افکار و اندیشه او تاثیر می گذارند.

تلویزیون، رسانه ای است که قادر است نقش مهم و ارزنده ای در پرورش نیازهای معنوی کودکان، ایفاء نماید. متاسفانه چنین به نظر می رسد که سازندگان برنامه های کودک در کشور ما در ساخت برنامه های خود کمی شتابزده و بدون مطالعه و شناخت دقیق نیازهای کودکان اقدام به تولید برنامه می کنند. که این مسئله نه تنها موجب گرایش آنان به تماشای تولیدات داخلی نمی کند بلکه بعضی مواقع نیز دلزدگی و بی رغبتی آنان را به دنبال دارد.

همانگونه که مقام معظم رهبری در سالها پیش در دیداری با رئیس و معاونان سازمان صدا و سیما الگو و چگونگی ورود به این حیطه را به زیبایی ترسیم کردند که متاسفانه طی این سالها کمتر به آن توجه شده است.

مقام معظم رهبری (دام ظله ) در این دیدار فرموده اند: «... تمایل عموم به فیلم و سریال است من با بالاترش را می خواهم بگویم ، تاثیرگذاری هم متعلق به فیلم و سریال است . یعنی اگر فرض کنیم تمایل عمومی هم نباشد شما باید تبلیغ غیرمستقیم کنید. والا حالا فرضاً فلان عالم ، فاضل درجه یک قم نشست کوهی از معلومات را هم بیرون ریخت .
بحث سر این نیست که این چقدر خوب است . بحث سر این است که این چیز خوب ، چقدر دارد ذهن مخاطب را می سازد، ما دنبال این هستیم . این البته در سریال هست ، در فیلم هست ، این در یک ضربه کوچک یک برنامه بزرگ است . مثلاً فرض کنیم که در یک کلاس دبیرستان ، یک کلاس دینی است . یک معلم آنجا می ایستد نیم ساعت ، سه ربع ساعت ، از خدا و دین ، اینها می گوید. خوب دیدید بازتاب هایش چه چیزی است . غالباً بچه ها از معلم دینی گریزان ، به خصوص اگر چنان چه او آدم خوش بیان و جذابی هم نباشد. این یک جور تبلیغ دین است .

یک جور دیگر هم این است که معلم فیزیک در اثنای کار علمی خودش مثلاً یک تک مضراب بزند بگوید صنع الهی این است - یک کلمه - ببینید این چقدر تاثیر دینی می گذارد. من دنبال این هستم . من می گویم ما در صدا و سیما معلم دینی نیاورید آنجا بگذارید مردم را متنفر کند. شما یک برنامه جذاب بگذارید آن نکته را وسطش بزنید. آن خوب است .»

در این بین کمک و همکاری سایر نهاد های تربیتی و فرهنگی و اسلامی که خود عهده دار تبلیغ و اشاعه ی دین در جامعه هستند میتواند گره گشا باشد ، در کشور برخی از مؤسسات به طور ویژه به کار تبلیغ و بسط معارف دینی مشغولند و برخی نیز در ضمن فعالیت های خود به این امر میپردازند. قسم اول مانند مؤسسات ارشادی و تبلیغی حوزه های علمیه، سازمان تبلیغات اسلامی و بسیاری از مراکز دولتی و خصوصی که به این کار می پردازند. بخش دوم مانند وزارت آموزش و پرورش، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، فرهنگ سراها و مانند اینها که تبلیغ و ترویج معارف اسلامی جزیی از فعالیت های آنان محسوب میشود رسانه های عمومی و بویژه صدا و سیما در کار بسط معارف اسلام و تبلیغ نماز لازم است اولاً از اطلاعات و دست آوردها و امکانات آنان به خوبی استفاده کنند. و ثانیاً برای پرهیز از هرگونه ناهماهنگی و تعارض در ارائه مفاهیم، اهداف و راهکارها  فعالیت های  خود را با آنان هماهنگ سازند که البته این همکاری در شکل متقابل و مؤثر آن نهتنها موجب تاثیرگذاری بهتر در جامعه میشود، بلکه موجب رشد و تکامل متقابل نهادهای ارشادی نیز میگردد بیتردید برای گشودن افقهای تازه و ابتکارات نو و جذاب در عصر ارتباطات و موفقیت چشمگیر رسانه های جمعی که عمدتاً در غرب با زیربنای تفکر مادی فعالیت میکنند، و در شرایط نوپایی جمهوری اسلامی و فقدان تجربیات کافی در اداره امور جامعه به خصوص تبلیغ دینی از رسانه، توجه به این امر حیاتی است  .

البته در سالهای اخیر مخصوصا در عوامل تهیه فیلم و سریال مشاهده شده که عموما از یک کارشناس مذهبی برای تایید فیلم نامه و طرح قصه هایی با مضمون مذهبی بهره میگیرند که این خود جای امیدواری دارد و البته کافی و نیست و قطعا دارای نقاط ضعف میباشد و انتقادهایی هم به این شیوه وارد است .

در سالهای اخیر به ویژه در تهیه سریال های مناسبتی و به طور خاص تر سریال های ماه مبارک رمضان مشاهده کرده ایم که نویسندگانی کاملا نا آشنا و بیگانه به امور دینی صرفا باتوجه به برداشت های شخصی و گاها کاملا غلط خود از دین اقدام به نگارش فیلم نامه هایی با مضمون مذهبی و اخلاقی نموده اند که این خود ضربه زننده و در جاهایی باعث ترویج خرافه در بین افراد جامعه شده است  . قطعا این خود هشداری است برای سازمان ها و نهادهای مرتبط که خودشان با برنامه ریزی دقیق و پرورش نویسندگان آگاه به مسائل دینی قصه های مورد نیاز کارگردانان و فیلم سازان را تهیه کنند تا شاهد پرداخت های سطحی و ضربه زننده به دین نباشیم و به صورت کاملا هدفمند به ترویج مظاهر دینی به ویژه امر نماز و حجاب بپردازیم .

برخی از پیشنهادات و راه حل ها برای ورود هرچه بهتر رسانه ی ملی در ترویج فرهنگ دینی به ویژه نماز و وحجاب در متن ارائه شد و به صورت کامل تر در زیر به صورت موردی به آنها پرداخته خواهد شد

1. تربیت نویسندگانی آشنا به مسائل دینی برای پرداخت غیر مستقیم به مقوله ی نماز و حجاب در قصه ها و فیلم نامه های صدا و سیما در قالب فیلم و سریال هایی جذاب .

2 . سفارش تهیه برنامه های پرجاذبه و قوی برای اوقات اذان و نماز و بخشهای دیگر برنامهای توسط افراد خلاق و هنرمندی که خود معتقد و عامل باشند.

3 . تدارک صحنه هایی که نشان دهد نماز خواندن و حفظ حجاب  با مظاهر ترقی و پیشرفت منافاتی ندارد. زیرا گاهی اینگونه تناقض ها که ناشی از ناآگاهی و یا دیدن الگوهای یک بعدی است، سهم زیادی در واکنش های منفی افراد در قبال ادای نماز دارد.

4. عدم پخش برنامه های جذاب و پر مخاطب در محدوده ی پخش اذان و نماز .

5 . استفاده از داستان ها، تمثیلات و ضربالمثل های آموزنده درباره نماز در بخشهای مناسب برنامه ها؛ به منظور جذب و جلب توجه مخاطبان به اهمیت نمازو حجاب .

6. از آنجا که تصورات برخی از مردم ما به ویژه جوانان از محیط های غیراسلامی بخصوص غرب غیرواقعی است ، یعنی این عده تصور می کنند هرآنکس و هرآنچه آنجاست از دین و معنویات به دور است ، و از سوی دیگر هنگامی که مظاهر پیشرفت و ترقی آنها را در علوم تجربی و فناوری های نوین را مشاهده می کنند ناخودآگاه گمان می کنند برای پیشرفت کردن یا مدرن بودن باید از دین و معنویات فاصله گرفت .
در چنین شرایطی نشان دادن جلوه های دین داری و معنویات و به ویژه نماز خواندن در غرب این برداشت ناصحیح را که یکی از عوامل مهم بحران هویت نیز هست اصلاح می کند.

7 . پرهیز از ساخت و تولید برنامه های کلیشه ای و تکراری

و در آخر :

کسانی که عهده دار ساخت برنامه های ترویج و تبلیغ نماز هستند، به لحاظ اهمیت موضوع و روزآمدن کردن برنامه ها و اطمینان از تاثیرگذاری و رسیدن به نتیجه باید در جریان تحقیقات انجام شده در این خصوص قرار گیرند و از آنها استفاده کنند. بسا علاقه مندانی به نماز و ارزش های دینی باشند که بتوانند کارهای ارزنده ای در این باره انجام دهند، اما به هر دلیل با اعلام و فراخوان عمومی اعلام همکاری نکنند.
در این صورت باید با برسی آثار مؤلفان ، محققان ، مترجمان ، هنرمندان ، سازندگان فیلم ها، قصه نویس ها و مانند اینها از طرق مختلف استعدادهای خوب و توانا شناسایی شوند تا کار تبلیغ نماز در کشور از طریق رسانه به جریانی همه جانبه ، موفق و اثرگذار تبدیل شود ان شاءالله .

و من الله توفیق

نویسنده : چادری